Andrea Fraser is een kunstenaar én criticus die zich volledig vereenzelvigt met haar onderwerp. Zozeer dat er nauwelijks nog onderscheid is tussen persoon en werk.
Tot wie richt de kunstenaar zich? Wat verwachten we eigenlijk van kunst? En hoe werkt het allemaal?
Haar doel is te laten zien dat de maatschappelijke en culturele context integraal deel uit maakt van het kunstwerk. Alles wat met geld, macht en seks te maken heeft dus. En alle instituties die daar weer bijhoren. Zoals de musea en de kunsthandel, of ook de kunstkritiek.
Andrea Fraser is een vrouw die het er niet bij laat zitten. Helemaal op z’n Amerikaans: zelfbewust, zonder poeha en direct op het doel af. Iemand die de daad bij het woord voegt en die zichzelf daarbij niet ontziet. Licht neurotisch, dat ook.
Het Ludwig Museum in Keulen eerde de kunstenares onlangs nog met een overzicht dat de vruchten toont van zo’n twintig jaar onderzoek. Met als beroemdste de video-performance Untitled uit 2003.

We zien een hotelkamer met in het midden het bed. De in een rode jurk geklede kunstenares komt binnen en ontvangt even later een mannelijke bezoeker. Na wat met elkaar te hebben staan praten neemt het paar plaats op het bed. Wat volgt laat zich raden. Alles onverkort en objectief geregistreerd.
Als kijker weet je al bij voorbaat wat je gaat zien. ‘Niet geschikt voor onder de 16’ staat er met grote letters bij.
Wel een beetje gênant om hier een uur lang naar te gaan staan kijken. Echt vlotten doet het niet en bovendien, wat valt er nu eigenlijk te zien? Het enige dat je nieuwsgierig houdt is de vraag: zou ze all the way gaan? En komt dat dan ook echt in beeld?
Ja dus.
Hoe zou het ook anders kunnen? Wil je van zo’n idee kunst maken dan kan dat alleen als je het ook zo helder en consequent mogelijk uitvoert. Met alles wat eraan vooraf gaat en wat erop volgt.
Dit was de opzet: Andrea Fraser maakt bekend een verzamelaar te zoeken die een uur met haar seks wil hebben op een hotelkamer en bereid is om voor de video die hieruit voort zal komen $ 20.000 te betalen. Van de vijf edities van het kunstwerk is een tweede voor de kunstenaar en de drie andere voor de verkoop.
Precies zo gebeurde het. Met een sterk werk als resultaat. Helder doordacht en uitdagend tegelijk. Kunst die je aan het denken zet en waar je niet zomaar mee klaar bent. Ongemakkelijk en niet fijn. Maar ook dáárvoor is het kunst.