Arnulf Rainer, Zonder titel, 1971

Zelfs bij Arnulf Rainer treedt dit effect op: zodra je er wat verder in duikt kijk je toch weer met andere ogen. Ja natuurlijk, Oostenrijk direct na de oorlog, wat een wereld! Al die verdrongen verlangens, al die schuld. En dan ook nog die bergen. Lees er Thomas Bernard nog maar eens op na.
Rutger Pontzen zette het vandaag in de Volkskrant mooi in perspectief. Hoe de jonge Arnulf zich na de oorlog met zijn Selbstdarstellungen en Übermahlungen radicaal teweer stelde tegen heel die massieve bekrompenheid en hypocrisie. En hij, net als zijn generatiegenoten Hermann Nitsch en Günter Brus, plaatsvervangend voor een hele natie, de diepste krochten van de ziel opzocht om een vrije uitstroom van onbewuste gevoelens mogelijk te maken.
Of ik er de gang naar het Cobra Museum voor zal maken weet ik nog niet. Want als er nu één kunstenaar is waar ik al lang op was uitgekeken dan Arnulf Rainer wel. Wat wil je ook? Veertig jaar, wat zeg ik, zéstig jaar hetzelfde kunstje. Heel even was het best opwindend, ergens eind jaren zeventig, toen we  waren verdwaald in de dorre woestijn van de minimale en conceptuele kunst en we ons dankbaar stortten op alles waar het echte leven uit sprak. De Neue Wilden, Duitse schilderkunst sowieso en dus ook Arnulf Rainer. Zijn werk was een en al levensdrift, onbeteugeld, rauw en confronterend. Daarbij was het ook écht nieuw, alleen al vanwege de inbreng van fotografie, een medium waar toen nog vrijwel niemand iets mee deed.
Maar de houdbaarheid ervan bleek beperkt. Rainer is een verdomd goede schilder daar niet van, maar al die heftigheid, alsmaar datzelfde pathos, vroeg of laat haak je af. Hoe meer je ervan ziet hoe meer het zichzelf uitholt.
Morgen opent het Cobramuseum een overzichtstentoonstelling van de kunstenaar samengesteld door Rudi Fuchs. Misschien toch maar naar toe.

Arnulfje spelen, met kruis

Nog even terug naar de Volkskrant. ‘Kras uw eigen Arnulf’ staat er groot op de voorpagina van de cultuurbijlage. ‘Maak van deze cover een echte Arnulf en bezoek gratis zijn overzichtstentoonstelling in Amstelveen’. Een grap zou je zeggen, maar helaas, dat blijkt nergens uit, ook niet als de actie verderop nader wordt toegelicht. Ik ben heel erg voor een kunst die van iedereen is, het Bildungsfort waar de kunstprofessionals zich in verschansen mag wat mij betreft helemaal worden afgebroken, liever vandaag nog dan morgen. Maar wat als dit soort infantilisering ervoor in de plaats komt?
Groot rood kruis erdoor en bij de kassa inleveren. Het museum heeft beloofd ze allemaal op te hangen.

Arnulf Rainer, Cobra Museum Amstelveen, tot 30 augustus