Georges Braque, Bomen bij L’Estaque, 1908

Tot 6 januari is in het Grand Palais nog Georges Braque te zien. Een groots opgezette overzichtstentoonstelling, de eerste in veertig jaar. Nooit eerder was het oeuvre zo compleet te zien. Een must voor elke liefhebber dus, maar ook een mooie gelegenheid om met eigen ogen vast te stellen hoezeer onze perceptie inmiddels is veranderd.
Hoe groot hij ook was, Braque stond zelden in het middelpunt van aandacht. Vrijwel altijd werd zijn naam in een adem met anderen genoemd. Met Cézanne, in wiens voetsporen hij trad, Picasso met wie hij het kubisme lanceerde en Matisse, dé Franse schilder van de twintigste eeuw. Het was alsof hij verscholen ging in de kruitdampen van een strijd die hij nota bene zelf mee had ontketend.
Wat ons denk ik vooral in de weg gezeten heeft – het geldt voor het publiek evengoed als voor de wetenschap –  is dat het werk van Braque wat bleek afstak tegen dat van Picasso, zijn grote vriend en rivaal. De Spanjaard was het ongrijpbare genie, de vulkaan die telkens weer opnieuw tot uitbarsting kwam, de god die in superieure grilligheid over het leven heerste. Braque daarentegen was wars van alle waan, een typisch Franse schilder die vóór alles was toegewijd aan het métier.

Alsof de een de maat was voor de ander! De tentoonstelling in Parijs maakt duidelijk hoe onterecht dit was en ook hoe bevrijdend het is om de overgeleverde kaders los te laten. Wat altijd als een tekort werd gezien blijkt niets anders te zijn dan de eigenheid van een oeuvre dat volledig een is met de persoon van de schilder. Het is met name de kalmte, de rust en ingetogenheid ervan die overtuigt.
Deze veranderende waardering heeft alles te maken met wie wij intussen zijn geworden. Of beter gezegd, wie we zouden willen zijn. Zetten tot een heel eind in de twintigste eeuw de grote ego’s de toon, in onze tijd gaat het veel meer om waarden als toewijding en eigenheid. Dit is precies wat Braque ons biedt. Kunst die het product is van een leven lang geconcentreerd bezig zijn met het vak, die is ontstaan in het relatieve isolement van het atelier en die een tegenwicht biedt aan de opgewondenheid, de neurosen en de waanzin van het moderne bestaan. Voor waar Picasso zich mee voedde biedt Braque het medicijn.

Georges Braque, Grand Palais Parijs, tot 6 januari