Laten we er even van uitgaan dat het waar is wat wordt gezegd. Dat geschiedenis weinig meer telt. Dat we meer dan ooit leven in het nu. En het in een wereld waarin alle mensen en culturen zijn samengekomen in de eerste plaats gaat om de gedeelde ruimte. Wat moeten we ons daar dan bij voorstellen?

Het Rome van nu vult het beeld op treffende wijze in. Niet alleen vanwege al die nationaliteiten die je er treft maar ook omdat de stad meer dan tweeduizend jaar geschiedenis samenbrengt. Nergens anders zijn de contrasten zo groot, maar nergens anders ook komt alles zo makkelijk weer samen.

Meegevoerd door de massa’s word je overspoeld door namen van keizers en pausen. Je loopt van het ene monument naar het andere. Allemaal grote kunstwerken met de bijbehorende stijlen en jaartallen. Hoe hard we ook ons best doen, meer dan een opwindend decor wordt het niet. Geschiedenis blijft imaginair, ook als je er voor staat.

Voor de ontelbare schoolklassen moet het al helemaal één grote grabbelton zijn. En wat bijvoorbeeld te denken van de nieuwe gasten uit China? Welk tijdframe hanteren zij? Wat stellen zij zich voor bij een paus? Waarderen zij Michelangelo om dezelfde redenen als wij?

Aan de protesterende vakbondsleden die gewapend met toeters en vlaggen gisteren nog de Piazza Navona bezetten, was het allemaal sowieso niet besteed. Net zomin als aan het kordon norse carabinieri dat hen omringde.

Vanaf de Campidoglio kijken Castor en Pollux uit over de stad. Volgens de mythen stonden deze Griekse helden de Romeinen in de eerste dagen van hun geschiedenis bij in hun strijd. Tweeduizend jaar later nam Michelangelo hun beelden op in het ontwerp voor zijn beroemde plein. Weer vijfhonderd jaar later staan ze daar nog steeds hun mannetje. Onbewogen ontvangen ze de oneindige stroom toeristen die de heuvel beklimmen. Net als de stad waar ze over uitkijken, in superieure onverschilligheid voor al deze vragen.

Zij immers weten wél van de tijd.