Een gedachte die ik even kwijt wil, als poging ook om aan te sluiten bij de blogpost van een paar dagen terug. Die over Maurizio Cattelan en de kunst van de barbaren.

Overigens, ‘barbaren’ verwijst naar het boek met die titel van Alessendro Baricco. De schrijver doelt daarmee op ons, mensen van nu die alles tegelijk willen en het daarom hapklaar aangereikt willen krijgen. En die om die reden ook om makkelijke kunst vragen.

De gedachte die ik hier aan toe wil voegen is deze: het gaat niet alleen om ‘makkelijk’, maar ook om een nieuwe betekenis, of beter nog, een nieuwe bestaansgrond.

Tot nog niet zo lang gelden werd deze laatste gezocht in het unieke vermogen van de kunst om rechtstreeks door te dringen tot de essentie. Kunst ging over authentieke ervaringen, over de kern van het bestaan of over zoiets als de zuivere kleur, de pure vorm. Met andere woorden kunst openbaarde waarheden.

In de wereld van nu is deze rol weggevallen. Niet omdat we geen behoefte meer hebben aan verdieping maar wel omdat we niet meer geloven in welke openbaring dan ook.

Voorzover er betekenis is bestaat deze uit alles wat wij zelf hebben voortgebracht. Uit onze dromen en verlangens, uit alle beelden, mythen en verhalen. Te leven in een oneindig complexe werkelijkheid, in het besef dat deze geen ‘waarheid’ of ‘essentie’ in zich draagt, dát is de uitdaging. Betekenis is iets waarvoor we bij elkaar te rade moeten.

Dat is precies wat de kunst van nu lijkt te zeggen: het gaat niet om uitspraken op zichzelf maar om het verbeelden van samenhangen. Waar tot voor kort authenticiteit een belangrijk criterium was, wordt kwaliteit nu veel meer gedefinieerd in termen van connectiviteit, het vermogen werelden met elkaar te verbinden. Dat natuurlijk liefst zo verrassend en spannend mogelijk. Aantrekkelijk en voor iedereen herkenbaar, opdat we als barbaren verleid worden om nieuwe gebieden te betreden.

Ter illustratie een werk van Rineke Dijkstra uit de collectie van de Rabobank. De titel geeft in principe alle benodigde informatie.