Voor haar nieuwe show bij Galerie Stigter van Doesburg kreeg Helen Verhoeven in de NRC van Lucette ter Borg vijf sterren. Het is de vraag of de kunstenaar daar blij mee moet zijn. Positieve kritiek is mooi, de hemel in geprezen worden is iets heel anders, zeker als dat op de verkeerde gronden gebeurt.
Dat Helen Verhoeven goed kan schilderen weten we al langer. De laatste jaren maakte ze vooral indruk met haar zwart-witportretten en -figuurstukken. Schilderijen in alle soorten en maten, vaak verwijzend naar historische modellen. Van heel sober en intiem tot uitbundig en barok. Van heel bescheiden formaten tot gigantische doeken. Allemaal heel trefzeker geschilderd en – als hét handelsmerk – allemaal uitgevoerd in een volledig kleurloos palet van matte grijzen.
Vreemd werk dat zich niet zomaar gewonnen geeft maar met zijn bijzondere chemie van vorm en inhoud je wel meteen pakt.
En in dat laatste zit ‘t hem natuurlijk. Virtuoze schilderkunst is er zat. Een originele en overtuigende zienswijze echter is heel andere koek. Wat je daar voor nodig hebt is een sterk idee, een beeldende visie die je uitnodigt om met nieuwe ogen te kijken.

Dat dit bij het nieuwe werk veel minder het geval is komt vooral door het onderwerp: ‘treurige moeders’. Bij voorbaat al zó opgelegd, zó beladen ook, dat voor de verbeelding weinig ruimte meer overblijft.
Behalve natuurlijk als je je door het onderwerp zelf laat meevoeren. Zoals Lucette ter Borg. In haar recensie prijst ze de schilderijen vooral voor de wijze waarop het thema wordt uitgediept. En inderdaad, we zien treurige moeders in alle mogelijke gedaanten. Elk schilderij vertelt zijn eigen, indringende verhaal.
Maar wat dit met kunst te maken heeft?
Gelukkig is er ook nog Verhoevens formidabele techniek. Ook deze wordt door Ter Borg uitbundig geprezen. Maar ook hier roept ze vooral de vraag op: so what? Sinds wanneer doen we het dáár voor?
Het wordt pas wat als er tussen het een en het ander een dwingende samenspraak ontstaat. En precies dat is wat hier ontbreekt. De chemie van wat en hoe. Noem het de noodzaak, de overtuiging dat het niet anders kon dan zó. Bij een onderwerp als dit is dat misschien ook wel te hoog gegrepen. Want wat ook speelt is dat je niet alleen naar Helen Verhoevens Mothers kijkt, maar ook naar al die beroemde moeders die eraan vooraf gingen: van de Romaanse Madonna’s uit de 11e eeuw tot de moeders van Picasso.

Helen Verhoeven, Mothers, Galerie Stigter van Doesburg, Amsterdam, tot  5 oktober.