Geen grotere mafkees dan Dan Graham. Kijk naar de opname van de ‘Artist Talk’ die hij vorig jaar voor de Turner Foundation gaf en zeg maar dat ik het mis heb. Volstrekt authentiek, dát is hij zeker ook.
De kunstenaar mag dan alle moeite doen om niet serieus genomen te worden, wie even naar hem luistert kan niet anders dan precies het omgekeerde doen. Dit is een man met een heel eigen, heldere visie op het bestaan.
Dan Graham ontwerpt constructies van glas en staal. Kijkobjecten zonder verhaal, betekenis of verwijzing. Louter ding. Maar dan zó verleidelijk, zó bijzonder vormgegeven en zó perfect uitgevoerd dat het moeilijk is om je ogen ervan af te houden.
Als vanzelf raak je in de ban. Maar waarvan eigenlijk? Strikt genomen niet van het kunstwerk zelf – dat is in zijn perfectie immers volkomen één met zijn eigen constructieve wezen – maar wel van het kijken ernaar. En dát doe je zelf.
Precies hier zit de crux. Wie zich door Dan Graham tot kijken laat verleiden wordt zelf beeldproducent. De kunstenaar bevestigt je in deze rol door je letterlijk een spiegel voor te houden. Want dat is wat zijn glaspaviljoens feitelijk zijn. In stalen frames gevatte spiegels, opgebouwd uit platte en gebogen glasplaten die meer of minder reflecterend of doorschijnend zijn en afgewisseld met geperforeerde staalplaten een oneindig rijk spectrum aan kijkervaringen opleveren. Met jezelf in telkens weer andere gedaanten, letterlijk en figuurlijk. Dikker of dunner, maar vooral ook meer of  minder zichtbaar, voor jezelf of voor je omgeving.
In zijn Artist Talk maakt de kunstenaar duidelijk wat hem daarbij voor ogen staat: een verhelderende en kritische analyse van de publieke ruimte van de moderne stad. Zijn paviljoens zijn gestileerde voorstellingen van onze architectonische omgeving. Met hun two way mirrors als verfijnde visuele membranen, tonen ze de psychische, sociale en politieke realiteit van ons bestaan in heel zijn gelaagdheid en complexiteit.
Voor wie dit wat te zwaar of te vaag klinkt: laat je in De Pont vooral ook overtuigen door de maquettes en de foto’s. Met Dan Graham valt heel wat te lachen.

Dan Graham, Models and beyond, museum De Pont, Tilburg, tot 25 mei