Art Update


De 21e eeuw

 

Luke Turner, Nastja Rönkkö, Hairbath, 2010, bron: Metropolis M 4/2012

Na de oorlog vierde het modernisme triomfen als een kunst die stond voor emancipatie en vrijheid, voor het verzet tegen traditie en autoriteit en voor een nieuw, verheven bewustzijn. Ze was even radicaal als romantisch. Radicaal in haar afwijzing van overgeleverde structuren, romantisch in haar droom van een betere wereld.
Het postmodernisme trok alles in twijfel. Vanaf het einde van de jaren zeventig drong steeds meer het besef door dat de moderne massa- en consumptiecultuur een wereld had voortgebracht die verstoken was van alle betekenis. Idealisme maakte plaats voor realisme, ironie en distantie.
Het economische denken kreeg steeds meer de overhand. De jaren tachtig zijn het decennium van de doorbraak van het neoliberalisme. Met het einde van de Koude Oorlog en de komst van internet krijgt deze ontwikkeling een krachtige, mondiale impuls.
Aan het begin van de 21e eeuw lijkt het perspectief opeens weer omgeslagen. En ook nu weer is de kunst spiegel van de bredere maatschappelijke en culturele ontwikkelingen.
In een complexe, kosmopolitische wereld vol problemen gaan veel jonge kunstenaars op zoek naar een diepere betekenis. Zeker in de westerse landen maken ironie en wereldwijsheid plaats voor een nieuwe betrokkenheid. Het grote verschil met het idealisme van de jaren zestig en zeventig is daarbij dat de grote visioenen ontbreken.
Na het modernisme en het postmodernisme volgt het metamodernisme. Althans, dat is wat Robin van den Akker en Timotheus Vermeulen ervan maken. Twee cultuurfilosofen die in de laatste Metropolis M aan het woord komen.
Zij beschrijven een nieuwe sensibiliteit die getuigt van optimisme en betrokkenheid. Van respect voor traditie en ambacht (zie ook Maken en denken) en een grote belangstelling voor het verhaal en de symboliek. Maar dan wel als iets persoonlijks dat op duizend en een manier gestalte kan krijgen.
Betekenis is niet iets dat er is maar dat gegeven moet worden. Door ieder, op zijn eigen manier.