Ryan Trecartin is 30. In 2007 brak hij door met een spetterende presentatie in de New Museum in New York. Sindsdien stijgt zijn ster gestaag. Met de tentoonstelling, dit najaar, in het Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris is zijn werk inmiddels ook in de oude wereld gearriveerd. Deze presentatie, die hij samen met Lizzie Fitch realiseerde, is vanaf 20 januari ook in Rotterdam te zien in Showroom MAMA. In de laatste Metropolis M doet Saskia van der Kroef alvast een poging om het werk te duiden.

Geen eenvoudige opgave. De video’s van Trecartin zijn extreem, zó extreem dat ze zich aan alle bestaande categorieën lijken te onttrekken. De beelden duikelen in een onmogelijk tempo over elkaar heen, de personages en de decors worden meegezogen in een wervelwind van transformaties en er is geen onderscheid tussen animatie, tekening en film. We komen binnen in een wereld waarin fictie en werkelijkheid volkomen één zijn en alles en iedereen in een acute drift verkeert. Saskia van der Kroef beschrijft het als een aanstekelijke Do It Yourself-sfeer, ik denk eerder aan een maniakale toe-eigening van het bestaan.

Een tijdje terug sprak ik over het werk van Trecartin met mijn vriend Frie Maas (zie ook Digitale schilderkunst). Naar aanleiding hiervan stuurde hij me een tekst waaruit ik hier graag citeer:

Grote problemen als oorlog en honger zijn afwezig, net als grote ideologieën of idealen, materiële welvaart is vanzelfsprekend. We zien een geïndividualiseerde wereld waarin kleine contacten een belangrijke rol spelen. Maar er is meer. Trecartin laat zien hoe mensen zich in een inherent betekenisloze wereld tot elkaar verhouden. Dat doet hij door af te zien van een plot of verhaallijn en het geheel te versplinteren tot nauwelijks samenhangende fragmenten. Daarbinnen worden gebaren, mimiek en intonatie cartoonesk geschematiseerd en zodoende zichtbaar als cultureel gedefinieerde codes. De afgeven statements laten vrijwel uitsluitend zelfgeconstrueerde betekenisgeving zien, persoonlijke opvattingen, meningen of ervaringen. Als er al sprake is van uitwisseling, dus van méér dan achtereenvolgende statements, dan lijkt dat op basis van toevallige overeenkomsten of verschillen. Zo ontstaat er in de video’s van Trecartin een intens voelbare gelaagdheid. Terwijl hij aan de oppervlakte een visueel feest van beeld en geluid viert, tekent hij tegelijkertijd een scherp beeld van de condition humaine.

Eén ding wil ik hier nog aan toevoegen: kijk ook naar de video’s als bewegende schilderijen. Want dát is het ook: visuele powerkunst.

De video’s van Ryan Trecartin staan allemaal op Vimeo. Klik hier.

Ryan Trecartin / Lizzie Fitch, Showroom MAMA Rotterdam, vanaf 20 januari