Dat ik als zelfstandig ondernemer mijn brood verdien met verhalen over kunst neemt niet weg dat mijn werk nauw verweven is met het gesubsidieerde circuit. Zonder de musea, de theaters of de onderwijsinstellingen zou mijn bestaan er heel anders uitzien.

Dat ik vraagtekens zet bij de het protest dat de laatste dagen zo luid klinkt neemt niet weg dat ook ik pleit voor handhaving van de subsidies voor cultuur en kunst. Wel heb ik grote twijfels bij de argumenten die hierbij ingebracht worden.

In de eerste plaats omdat deze weinig met kunst en alles met politiek te maken hebben. Nederland schreeuw om cultuur was niet alleen een protestactie tegen de plannen van de nieuwe regering maar ook een breed georganiseerd verzet van de culturele elite tegen de massa. Een nieuw en interessant fenomeen dat aangeeft hoezeer de rollen in korte tijd zijn omgekeerd.

‘Kunst is onmisbaar voor het instandhouden van de beschaving’, klinkt het alom. Ja natuurlijk, maar de vraag is dan wel: welke beschaving? Dat deze een heel nieuwe zal zijn is duidelijk. In elk geval niet de beschaving zoals de elite die voor ogen heeft. Maar is dat erg?

Integendeel zou ik haast zeggen. Alles beter dan het zichzelf bevestigende waardesysteem van prominenten die het goed voorhebben met de samenleving. Voor de kunst is dit de dood in de pot.

Jeff Koons, Made in Heaven, 1991, detail

Een van de belangrijkste argumenten die worden ingebracht is tegelijk het zwakste: van kunst zouden we betere mensen worden. Met andere woorden kunst dient ter verheffing. Goede kunst is ook in morele zin goed. Een heel hardnekkig misverstand.

Eén blik op het recente verleden is voldoende om dit te ontkrachten. Van Picasso tot Koons, de écht groten hebben zich nooit om de moraal bekommerd. Die produceerden gewoon sterke kunst. Met meeslepende, verontrustende en indringende beelden maakten ze het leven tastbaar en onontkoombaar. En vervulden de toeschouwer met een mix van opwinding en verbijstering.

Wat deze daar verder mee deed is simpelweg niet aan de orde.

Noch Picasso, noch Koons heeft ooit subsidie gehad.