Laten we het onderwerp van de laatste twee posts – Connectiviteit en Barbarenkunst? – afronden met een korte beschouwing van het al genoemde werk van Rineke Dijkstra.

Twee keer Evgenya, als meisje én als soldaat. Rineke Dijkstra fotografeerde haar eerst toen ze zich meldde bij een recruteringskamp in Israël, daarna ongeveer een half jaar later.

Veel verschil zie je niet, althans niet als het om Evgenya zelf gaat. Op de tweede foto lijkt ze wat zwaarder opgemaakt en heeft haar haar zijn natuurlijke rode tint teruggekregen. Maar verder is ze op beide foto’s dat zelfde, wat melancholieke meisje met haar typische houding en blik.

Toch zijn het twee verschillende foto’s, die elk hun eigen verhaal vertellen.

De linkerfoto gaat over een bescheiden, burgerlijk milieu. Zelfs de piercing in Evgenya’s neus bevestigt dit beeld. Kapsel, opmaak en kleding zijn nauwelijks onderscheidend. Haar trekken verraden een Oost-Europese achtergrond, een suggestie die door haar naam bevestigd wordt.

De rechterfoto vertelt een heel ander verhaal. Dat van Israël als een land dat in een permanente staat van paraatheid verkeert en waar de dienstplicht ook voor meisjes geldt. Dit is een beeld van een wereld waarin het persoonlijke belang ondergeschikt is aan dat van het vaderland. Hoe langer we kijken hoe boeiender en rijker het kunstwerk wordt.

Jonge, nog ongevormde en ontvankelijk mensen zijn het favoriete onderwerp van Rineke Dijkstra. Neutraal en rustig in beeld gebracht. En dan de vraag: wie zijn ze en hoe worden ze door hun wereld bepaald? Een universele vraag vertaalt in een intrigerend beeld van het persoonlijke bestaan.

Overigens, Evgenya maakt deel uit van een reeks waar ook onderstaand tweeluik van Shany toe behoort. Ook heel sterk.