Unseen viel nogal tegen, veel nieuws heb ik op de fotobeurs niet kunnen ontdekken, maar één werk is blijven hangen, het minst spectaculaire van ze allemaal: de fotoserie van Pauline Oltheten over Griekenland bij Galerie Fons Welters. Even helder als terloops en, zoals ze er hing, bijna een stil protest tegen de hele fanfare eromheen.

Vier foto’s op een rij, rechtstreeks op de muur geplakt. Foto’s zonder enige opsmuk of technisch spektakel maar louter beeld. Het enige dat ze lijken te zeggen is: dit is gezien en moet gezien worden.
De serie opent met Against her back, een indringende close up van een man en vrouw. Wie ze zijn of waar blijft ongewis. Maar wat doet dat er ook toe? Gebruik de foto als cover en het boek is al zo goed als geschreven. Kijk ook naar de kleur: vrijwel alleen maar blauw en wit. Griekenland dus?
Ook in Kapitalism is Griekenland aanwezig: op z’n Engels maar dan wel met een Griekse k. De man die zijn oefeningen doet zal wel niet de auteur van de spuittekst zijn. Niettemin past hij er perfect bij: de doener, de vitalist.

Hoe Athene is genomen weet ik niet – met een telefoon? – erg scherp is de foto in elk geval niet. Maar draagt dat ontechnische niet juist bij aan de geloofwaardigheid van het beeld? Wie zou er anders in meegaan dat dit spontaan is geschoten? Zo’n epische voorstelling met die mythische figuur van de zwarte vrouw die de eeuwen overbrugt, op weg naar de maagdelijk witte stad in de verte.

Europa Constructions is behalve een indringend commentaar op een barre realiteit ook een treffende afsluiting van de reeks. Hoe dat scheve bord daar eenzaam en alleen in de ruimte staat en de weg terug wijst naar het begin. Existentiële crisis en loze dadendrang in één beeld verenigd, helemaal Europa!

Hoe fraai getroffen en rijk aan betekenis ook, de foto’s houden het voorkomen van een terloops kiekje. Het is alsof ze bij voorbaat afstand doen van elke esthetische of intellectuele adel. Het is aan de kijker om er meer in te zien.
Kunst misschien? Die kwaliteit wordt pas echt zichtbaar als je kijkt naar de reeks als geheel. We lezen het verhaal van links naar rechts, met de blik van de vrouw mee. Dit is de narratieve laag die de wereld van nu in beeld brengt. Een verhaal dat eindigt met het bordje rechts. In de diepte van de twee middelste beelden opent zich een andere tijdruimte, die van de geschiedenis. Links naar de kijker toe, rechts van hem af. Simpeler kan haast niet, maar met wat voor een effect! De kiekjes smelten samen tot een haast monumentale constructie.
Afbeelding, betekenis en constructie, het is het aloude abc van de kunst, evengoed van toepassing op de kunst van eeuwen als op die van nu. Pauline Oltheten houdt ons bij de les. In een tijd waarin ook de kunst nogal eens de weg kwijt is een meer dan welkome bijdrage.