Tegenover de vele goede redenen om niet naar Amsterdam te reizen voor Hollandse meesters uit de Hermitage staan maar enkele om dat wél te doen: Gerard Dou’s prachtige Baadster, Wintergezicht van Jan van Goyen – hoe oubollig het onderwerp ook is – en dan natuurlijk Rembrandt’s Flora, waar wij vooral naar kijken als dat prachtige portret van de jonge Saskia, de enige echte topper van de tentoonstelling
Of het moet zijn dat je, net als Stefan Kuiper die er in de Volkskrant van berichtte, ook kunt genieten van werken als De Nieuwmarkt in Amsterdam van Bartholomeus van der Helst. Een schilderij waarvan de recensent terecht opmerkt dat er alle harmonie aan ontbreekt, maar waar hij meteen aan toevoegt dat dat niet geeft omdat juist zijn artificiële karakter dit schilderij zo intrigerend maakt. Nou ja.
Wat de tentoonstelling in de eerste plaats laat zien is dat er ook in de achttiende eeuw meer geld dan smaak was. Toen Catherina de Grote haar agenten de wereld instuurde waren de echte toppers uit de zestiende en zeventiende eeuw allang onderdak. Niettemin, geld genoeg en Rusland zou en moest in de vaart der volkeren worden opgestuwd. In twintig jaar tijd werden op veilingen zo’n vierduizend werken verworven. De collectie van de Hermitage in Sint-Petersburg is het resultaat van deze verzamelwoede. Gigantisch groot, alle meesters zijn vertegenwoordigd, de Spaanse, Franse, de Italiaanse en de Hollandse, maar echte topwerken? Een aantal zeker – ik denk bijvoorbeeld aan Rembrandt’s Terugkeer van de verloren zoon of de Dronken Bacchus van Rubens -, maar relatief gezien weinig. En als het om de Hollanders gaat: van hun beste werken uit de Hermitage heeft maar een deel de reis naar Amsterdam mogen maken.
Op de komende Art Update haal ik de krenten uit de pap en plaats ik de tentoonstelling in perspectief. Met Saskia voorop.