Als we in september naar New York gaan is de tentoonstelling helaas al voorbij. Wie hem niet wil missen zal voor 15 april even de grote plas over moeten. Mij zal dat niet meer lukken, maar mocht je ook maar enigszins in de gelegenheid zijn: doen!
Van de week kreeg ik de catalogus binnen en die is op zich al indrukwekkend. Niet alleen als het gaat om de werken die bij elkaar zijn gebracht maar meer nog om de opzet van het geheel. De kwaliteit van de teksten, de documentatie, het beeldmateriaal. alles is van het hoogste niveau. Kijk ook eens naar de website en dan vooral naar het dynamische diagram van alle betrokken kunstenaars. Zó moet het!
Eén ding is ook meteen duidelijk: tentoonstellingen als deze worden steeds zeldzamer. Welk museum heeft behalve de mensen en de middelen ook nog eens de durf en de visie om zo groot uit te pakken met een onderwerp als dit? Wereldwijd zijn dat er misschien drie of vier. En of die dit nog lang zullen blijven doen is nog maar zeer de vraag.
Hoe dan ook, met deze tentoonstelling bevestigt het MoMA nogmaals haar status als het belangrijkste museum voor moderne kunst ter wereld. Inventing Abstraction 1910-1925, de titel spreekt voor zich. Alle grote namen zijn mét een aantal sleutelwerken verenigd: Picasso, Malevich, Kandinsky, Delaunay, Mondriaan, noem maar op. Maar niet alleen in de diepte ook in de breedte is het panorama verbluffend. Wat je leert is hoe in de jaren rond de Eerste Wereldoorlog allerlei groepen tegelijkertijd, vanuit heel verschillende perspectieven, bezig waren met de opwindende. eerste verkenningen van een nog volledig onontgonnen gebied.
Heel mooi is ook dit. Als idee was abstracte kunst er al, de vraag was alleen nog: hoe? Hoe maak je er een schilderij van dat in vorm én betekenis ook echt ergens over gaat. Het is precies deze kloof die deze periode zo spannend en zo rijk maakt. Die tussen een volledig nieuw en inspirerend idee aan de ene kant en de weerbarstige atelierpraktijk aan de andere.

Het hart van de tentoonstelling wordt gevormd door Het Zwarte Vierkant van Kazimir Malevich. Een beroemde foto die in 1915 in Sint Petersburg werd genomen toont het schilderij, hoog boven in de hoek, samen meteen aantal andere ‘suprematische’ werken van de schilder. Bijna honderd jaar na dato brengt het MoMA dit gezelschap voor een groot deel weer samen. De uitklappagina’s in het midden van de catalogus brengen het in beeld (zie bovenste foto). Een groots moment van een unieke tentoonstelling.

Inventing Abstraction 1910-1925, MoMA, New York, tot 15 april