Gelukkig is vliegen intussen heel wat goedkoper geworden maar voor de liefhebber blijft het moeilijk te verteren: op de internationale kunstkalender telt Nederland nauwelijks nog mee. Het is met onze musea net zo gegaan als met het voetbal. Door omstandigheden waren we een tijdlang wereldtop. Een luxe waar je makkelijk aan went en die je maar moeilijk weer kunt loslaten. En dat voel je pas echt als er wél weer eens echt grote kunst te zien is. Zoals nu: Jeff Wall in het Stedelijk. Je stapt binnen en je bent meteen in de ban: dit is wat ik wil! Ronduit groots.
Nog een gedachte die zich in verband met Jeff Wall opdringt: in de laatste dertig jaar is de negentiende eeuw steeds dichter bij gekomen. Niet dat we de twintigste zouden kunnen vergeten, maar toch, in veel opzichten lijkt de wereld van nu meer op het Parijs van La Belle Epoque dan op pak weg Amsterdam van de jaren zestig. De enorme schaalvergroting, een haperende economische en politieke machinerie, de verwarring en de vervreemding, maar vooral ook diezelfde combinatie van veruiterlijking en verdieping.

Jeff Wall was een van de eersten die ons dit voorhield. Tegenover de strenge minimale en conceptuele kunst van de jaren zeventig plaatste hij fotografische ensceneringen vol van verhalende en symbolische betekenis. Picture for women is een vroeg en sterk voorbeeld. Gebaseerd op een beroemd schilderij van Manet biedt het een proeve van een nieuwe, eigentijdse kunst. Geen kunst die vlucht in eenkennige constructies van zuiver vorm en kleur, geen kunst die zich afwendt van de complexiteit en gelaagdheid van het moderne bestaan, maar een die die deze juist in het centrum van de aandacht plaatst.
De tentoonstelling in het Stedelijk toont Wall in de latere fase van zijn ontwikkeling, als hij – zo vanaf het einde van de jaren negentig – voor zijn grote lichtbak-foto’s uitgebreid gebruik maakt van digitale technieken en tegelijkertijd, als een soort tegenwicht, ook weer terugkeert naar de ‘klassieke‘ zwart-wit-fotografie.

Jeff Wall, Tableaux, pictures, photographs, Stedelijk Museum Amsterdam, tot 3 augustus

Op de derde Art Update van dit seizoen, morgen in Maastricht, daarna in Eindhoven, Tilburg, Den Haag en Arnhem, zal ik uitgebreider op de tentoonstelling ingaan. Voor meer informatie en aanmelding zie Art Update Lezingen.