Londen onder Duitse bombardementen, 1940

Mét alle chaos en geweld brachten de Napoleontische oorlogen overal in Europa een nieuwe tijd en een nieuwe samenleving met zich mee. Hetzelfde kan gezegd worden van de Tweede Wereldoorlog.

Vanaf de late 20e eeuw is oorlog geen optie meer. Een gegeven dat, hoe zegenrijk ook, ons voor nieuwe problemen plaatst. Hoe komen wij, in onze tijd, tot noodzakelijke veranderingen? Wie brengt krachten in het spel die de zaak kunnen open breken? Hoe ontstaat de noodzaak die alle partijen dwingt om nieuwe wegen te bewandelen?

Een ding is duidelijk: meer nog dan om de financiële en een economische misère gaat het in de Europese crisis om een politieke patstelling. Waar in het echte leven de schaalvergroting in ras tempo verder gaat, vlucht de politiek in kneuterig korte-termijndenken. In opdracht van een kiezersvolk dat niet bereid is de verantwoordelijkheid te nemen voor een wereld die het zelf heeft opgebouwd.

Vraag niet aan de kunst om antwoorden. Háár opdracht is vragen te stellen. En vooral ook het bestaan tastbaar te maken door het in beelden te vangen. Een opdracht die de kunst altijd al had en die in perioden van crisis des te meer aan de orde is.

Het verhaal van de laatste Art Update-lezing bracht ons terug naar de jaren zestig en zeventig. De tijd waarin we definitief afscheid namen van de laatste resten van de autoritaire standenmaatschappij. Een moment dat, in het grotere historische perspectief gezien, voor niets minder staat dan een omvattende omslag, de geboorte van de wereld van nu.

Mét de doorbraak van de egalitaire massacultuur trad het moderne individu naar voren, de mens die geen autoriteit meer accepteerde en elke betekenis die van hogerhand aan het bestaan werd toegevoegd afwees. Wie nog een keer de kracht van de ideeën die aan dit mensbeeld ten grondslag liggen wil ervaren, kan in het Bonnefantenmuseum terecht (zie ook Extended Drawing).

Ga midden in de grote zaal met de kleurige lijnen van Sol Lewitt staan en onderga de fascinerende  werking van een kunstwerk dat niets van je wilt en niets aan je opdringt. Dat geen enkel verhaal, geen betekenis of symboliek in zich draagt. Waar iedere associatie uit is verbannen. Een kunstwerk dat louter kleur, lijn en ruimte is. Maar dan wel krachtiger dan dat je ooit ervaren hebt. Met als resultaat dat je je als nooit eerder in de autonomie van je eigen bestaan bevestigd voelt.