Elke paar minuten komt er een trein binnen. Luid snerpend en knarsend neemt hij bezit van een van de perrons. Het spoor heeft hem tot diep in de stad gebracht, maar hier eindigt de reis, in een van de zes grote kopstations die het centrum omkransen en van waaruit elke ochtend weer een oneindige stroom forenzen over de stad uitvloeit.

Het Gare Saint-Lazare is het oudste. Grote delen van huidige station stammen nog uit de jaren ’40 van de 19e eeuw. Aan de achterzijde kijk je vanaf de Pont de l’Europe uit op het va et vien van de treinen onder de oude overkapping. Hier heeft Monet nog gezeten toen hij studies maakte voor een van zijn beroemdste schilderijen.

Het station is gebouwd in een periode dat Parijs een explosieve groei doormaakte. Enrichissez-vous hield de minister van economische zaken de burgerij voor. Tussen 1800 en 1850 verdubbelde het aantal inwoners, Overal werden nieuwe bouwterreinen vrijgemaakt. Rondom Saint-Lazare werd naar de plannen van George Haussnann in korte tijd een complete, nieuwe residentiële wijk gebouwd, het Quartier de l’Europe. Met de straten genoemd naar Europese hoofdsteden bevestigde ze de aspiraties van de nieuwe metropool.

Achter de eindeloos lange, uniforme gevels in trotse Beaux-Arts-stijl namen de nieuwe rijken bezit van hun comfortabele appartementen. Dit was de stad die naar hun wensen was ontworpen, hier konden ze zich onbekommerd overgeven aan hun nieuwe verworven status, hun rijkdom en hun vrijheid. Dít ook is de geboortegrond van de dandy’s, de flaneurs en de bohémiens, de eerste ontdekkingsreizigers van de nog onontgonnen ruimte van een nieuwe tijd.

Mijn hotel staat in de Rue d’Athènes, op een paar honderd meter van Saint-Lazare. Wandelend door de straten realiseer je je: hier liepen zij dus ook, Caillebotte, Manet, Zola. Zij waren het die als eerste die prikkelende mix van vrijheid en onthechting ervaren hebben die eigen is aan de moderne metropool.

In telkens wisselende tableaus ontvouwt de stad zich als een echte negentiende-eeuwse roman. De kracht van Haussmanns ontwerp is dat elke straathoek, elk plein een nieuwe ruimtelijke sensatie biedt. Oneindig gevarieerd en uniform tegelijk.Tussen de gevels wordt je blik de diepten van de boulevards en avenues ingetrokken. Overal voel je de opwindende en bevrijdende schaal van de grootstedelijke ruimte. Maar overal ook ben je opgenomen in een aangename, warme nabijheid.