Van de week was ze nog op het journaal, la vicomtesse d’Haussonville. Wat een verschijning! Zoiets zie je maar zelden en al zeker niet op de televisie. Louise is haar naam. 27 jaar oud, een en al charme en elegantie maar vooral ook: stijl. Stijl die zó vanzelfsprekend is dat ze zich nauwelijks hoeft te laten gelden en daardoor des te overtuigender is. Precies de kwaliteiten die ook op het werk van de schilder van toepassing zijn. Geen stijlvollere portretten dan die van Dominique Ingres. Zó verfijnd en zó geraffineerd ook dat zich vanzelf de vraag opdringt: is het het model of de schilder die het ‘m doet?
Ik hou het op beide. Louise lijkt me 100% de vrouw die precies weet waar we het hier over hebben. Wat het effect is van een pose, hoe je je presenteert aan de kijker, diens blik niet alleen lokt maar ook vasthoudt. Kortom, hoe je alle kwaliteiten toont waar het bij een jonge adellijke dame om draait. In haar hele leven zal het om weinig anders gegaan zijn. Het feit alleen al dat de familie de grote Ingres inhuurde zegt alles over het belang dat men eraan hechtte. Een klein fortuin kostte zo’n schilderij ook toen al.

Op enige afstand beantwoordt het doek volledig aan de officiële regels van een adellijk portret. Adel is wat spreekt uit de elegante pose, het klassieke, ronde gelaat met zijn ingetogen expressie. Zodra je inzoomt echter wordt het een heel ander verhaal. We betreden een wereld – háár wereld – waar alles persoonlijk en intiem is, een beetje een rommeltje zelfs. Is dat wat de speelse glimlach die we óók op haar gezicht lezen zegt? Dat we het vooral niet te nauw moeten nemen met het protocol? Over de twee fauteuils liggen los gedrapeerde kleren en lakens. Op de schouw is het een allegaartje van potjes en snuisterijen, van bloemen en papiertjes. Wat een prachtig allegaartje overigens!

Alles klopt, van het beeldconcept als geheel tot de kleinste plooi. Kijk alleen al naar de kleur. Hoe het koele blauw de sfeer tempert en daarbij de warme accenten optimaal laat spreken. Kijk ook naar de blote arm, niet zomaar een arm maar een blanke zuil die, precies in het midden, verticaal in beeld geplaatst, het stabiele centrum is waaromheen de hele compositie is georganiseerd. Dit is superieure schilderkunst. Speels en verfijnd, perfect van stijl en van een tijdloze schoonheid.

The Frick Collection – Kunstschatten uit New York, Mauritshuis, Den Haag tot 10 mei