De opwinding moet overal voelbaar geweest zijn, óók voor mensen die weinig met kunst ophadden. Florence was the place to be. Nergens anders veranderde het aanzien van de wereld zó snel en zó radicaal als hier. In korte tijd werd de stad helemaal nieuw ingericht, niet alleen rond de dom in het centrum maar ook in de wijken erom heen. Overal verschenen moderne gebouwen. Strakke dozen vaak, fraai aangekleed en in de duurste materialen uitgevoerd, maar ook wel koel en afstandelijk.
Wat je er ook van vond, één ding was duidelijk: de oude wereld was passé. En met hem het hele esthetische apparaat van de gotiek met zijn pinakels en spitsbogen, zijn gouden achtergronden en hoofse elegantie. Eeuwenlang had de kunst zich uitgeput in rijke versieringen en uitgebreide verhalen en nu opeens stond ze in dienst van een heel nieuw levensgevoel. Moderne kunst was vrijer en opener, nodigde uit om er je eigen gedachten en voorstellingen bij te vormen. Was daardoor ook abstracter en niet altijd even makkelijk.
Vooral ook voor de jongeren moet het een geweldige tijd zijn geweest. Je zag het overal om je heen. In de kerk, op kantoor en op straat. Hoe de mensen zich kleedden, hoe ze spraken, uit alles sprak het tintelende besef deel te hebben aan een iets heel nieuws. Het oude gezag was opengebroken, een nieuwe generatie van handelaren en ondernemers had het voortouw genomen. Onafhankelijke en zelfbewuste geesten die zich lieten voorstaan op hun persoonlijke ontwikkeling en smaak.

Wie iets wil ervaren van hoe het geweest moet zijn kan nu in Parijs terecht. Hier presenteert het Louvre een tentoonstelling over de beeldhouwkunst van de vroege vijftiende eeuw in Florence. Bij voorbaat een must alleen al omdat twee van de allerberoemdste beeldhouwwerken ooit naar het noorden zijn gereisd: de bronzen panelen die Brunelleschi en Ghiberti in 1401 voor de deuren van het Baptisterium ontwierpen. Twee keer hetzelfde onderwerp – Het offer van Isaac -, twee keer een prachtig werk. Waarom Ghiberti de competitie won wordt duidelijk als we op het lichaam van Isaac inzoomen. Dit heeft niets meer met het verhaal an sich te maken, dit is kunst die zich op haar eigen merites beroept. De rollen zijn omgekeerd. Stond de oude kunst in dienst van de verkondiging, de moderne zoekt naar een geschikte aanleiding om zichzelf te tonen. Alles draait nog maar om één ding: stijl. Even ongrijpbaar als onweerstaanbaar.

Le printemps de la Renaissance, Musée du Louvre, Parijs, tot 6 januari