De uitvergrote dot was zijn handelsmerk, overgenomen van de techniek van de vierkleurendruk als het radicaal onpersoonlijke alternatief voor de romantische penseelstreek.

Toen Lichtenstein in 1961 zijn eerste dot paintings presenteerde vierden de Abstract Expressionisten als Willem de Kooning en Franz Kline juist grote triomfen. Met hun intens doorleefde, persoonlijke stijl verbeeldden zij het ideaal van zelfverwerkelijking en innerlijke bevrijding. Het handschrift was hierbij de sleutel.

In Big Painting uit 1965 zien we Lichtensteins commentaar: de penseelstreek van de Abstract Expressionisten op gigantisch formaat zuiver technisch gereproduceerd. Wat blijkt? Juist de paradox van uitvoering en onderwerp, koel en afstandelijk versus intens en persoonlijk, maakt het tot een fascinerend kunstwerk. Des te meer ook omdat er nieuwe ruimte ontstaat voor de verbeelding van de toeschouwer.

Een ander voorbeeld: Woman with Flowered Hat uit 1963, Lichtensteins verwerking van Picasso’s Femme au chapeau fleuri uit 1939. Zet ze maar naast elkaar en kijk naar de verschillen. Ook in handen van Lichtenstein blijft de Picasso nadrukkelijk herkenbaar als een typische Picasso. Wat we ons realiseren is dat het zo geroemde handschrift van de meester er blijkbaar veel minder toe doet dan de visie die aan zijn werk ten grondslag ligt. Picasso heeft ons met andere ogen leren kijken, dáár gaat het om.

Maar evengoed is waar en met soortgelijke redenen te onderbouwen, dat het schilderij een typische Lichtenstein is geworden, met alle kenmerkende aspecten van zijn visie. Waarin, paradoxaal genoeg, de onpersoonlijke dot het unieke handelsmerk van die ene kunstenaar is geworden.

Wat een kunst! Nog tot 3 oktober te zien in Museum Ludwig in Keulen: Kunst als Motiv een ode aan Lichtensteins levenslange dialoog met de grote meesters.