Pablo Picasso, Guernica, 1937

Gisteren was het nationale feestdag. Op 12 oktober 1492 ontdekte Columbus Amerika en begon de glorie van Spanje als het rijkste en machtigste land van de wereld. Straaljagers die de kleuren van de vlag tegen de hemel schilderden, regimenten mariniers, bergbeklimmers, enzovoort, allemaal met hun eigen uitrusting en materieel, luid zingend en trots paraderend voor een enthousiast publiek.
Iedereen had vrij en dat was te merken. De metro, de terrasjes, de restaurants, alles zat vol. Niet zo handig als je met een groep aan het werk bent. Maar aan de andere kant: het maakte het wel bijzonder.
Bij het Reina Sofia vormde zich een enorme rij: allemaal Spanjaarden die maar voor één werk kwamen: Picasso’s Guernica. Wij hadden gereserveerd en konden via de groepsingang naar binnen. Maar in de zaal met het monumentale werk was het ook voor ons dringen. Lastig maar toch vooral ook indrukwekkend. Al die mensen in plechtige aanbidding. En dan het schilderij zelf. Alsof het zich met al die aandacht volzoog om zich des te sterker als een levende realiteit voelbaar te maken.
Je komt binnen als liefhebber maar voor je het weet word je meegezogen in een ervaring die ver ontstijgt aan alles wat met kunst te maken heeft    

Puerta de Europa, Philip Johnson, 1989-96

‘s Middags stond, als afsluiting van een week Madrid, de Puerta de Europa op het programma. Heel symbolisch natuurlijk. Het Spanje van nu gekoppeld aan het beeld van de grote futuristisch stadspoort die hier verrees in de jaren dat de bomen nog tot de hemel groeiden.
De twee schuine torens van Philip Johnson zijn in het bezit van een van de banken die op kiepen staan, Bankia. Bij elk nieuwsitem over de financiële crisis in Spanje verschijnen ze weer in beeld. Ook hier heeft de werkelijkheid de kunst overruled zou je kunnen zeggen. Prachtige architectuur op een meer dan opwindende plek. Die bovendien ook historisch interessant is, zeker op een dag als deze. Niet vanwege de torens maar vanwege het ervoor gelegen monument. Ook dit trok op deze feestdag een aantal bezoekers. Lang niet zoveel als het Reine Sofia, maar toch.

Monument van Calvo Sotelo, 1959

Kort voordat Picasso zijn Guernica schilderde werd in Madrid Calvo Sotelo vermoord, de politieke leider van rechts. Door wie precies is niet duidelijk maar waarschijnlijk zat de linkse, republikeinse regering achter de aanslag.
Het monument dat in de Franco-tijd voor deze martelaar van rechts werd opgericht toont de politicus als de gevangene die zich van zijn ketenen bevrijdt. Geen grote kunst, eendimensionaal en pathetisch. In niets te vergelijken met Picasso’s werk. Maar evengoed een indringend beeld van een cultuur die druk bezig is met het verwerken van een beladen geschiedenis.