Schilderen is denken met je handen. In de jaren vijftig was dat het adagium van menig kunstenaar. De wisselwerking tussen denken en doen, tussen reflectie en intuïtie, gold als wezenlijk voor het creatieve proces. Alleen in direct contact met de materie, met de verf in je handen, kon de kunstenaar tot de kern van het bestaan doordringen.

De argwaan tegen het intellect werd in deze dagen gevoed door het oorlogstrauma. Had het imposante intellectuele bouwwerk van onze cultuur uiteindelijk niet de bijna totale vernietiging voortgebracht? Het antwoord was de esthetiek van de daad, een kunst die rechtstreeks uit de onderbuik kwam, bevrijd van de ‘censuur van de ratio’.

Verzet tegen de rationalisering van het bestaan was er al veel eerder. Vanaf het begin van de industriële revolutie maakte het integraal deel uit van het culturele debat. Een van de speerpunten in de discussie was de teloorgang van het ambacht. Massaproductie leidt tot vervreemding en verlies van waarden. Brede tegenbewegingen als de Engelse Arts & Crafts pleitten dan ook voor het herstel van het ambacht.

In de tentoonstelling Making is Thinking in Witte de With komen beide kanten van het verhaal aan bod, zowel de esthetiek van de daad als de cultus van het ambacht. Nieuw is vooral de context: de postindustriële, kosmopolitische, digitale wereld waarin we meer dan ooit de voeling met de materiële wereld zijn verloren.

Een interessante en soms ook verrassende tentoonstelling. Helemaal op z’n plek ook in werkstad Rotterdam. Dat het niet meer is dan dat zit ‘m vooral in het ontbreken van samenhang. Wat nou precies het onderwerp is blijft onduidelijk, daarvoor zijn de verschillen in visie en werkwijze tussen de verschillende kunstenaars simpelweg te groot.

Ga niettemin even kijken, bijvoorbeeld in combinatie met een bezoek aan Art Rotterdam eind volgende week. Al was het maar voor het werk van twee kunstenaars: Julia Dault en Koki Tanaka. De eerste toont twee grote wandsculpturen van plaatmateriaal en touwen. Even simpel als krachtig en inderdaad kunst die zich meteen in haar fysieke présence laat verstaan. Dat laatste geldt ook, zij het op een heel andere manier, voor de films van Tanaka. Opnamen van objecten die met een korte beweging of handeling tot leven komen en de ruimte beheersen. Heel sterk.

Making is thinking, Witte de With Rotterdam, t/m 1 mei 2011