Mark Manders, Zelfportret als gebouw, Documenta 11, 2002

Zijn grootste triomf vierde Mark Manders tien jaar geleden toen Okwai Enwezor hem uitnodigde voor Documenta 11 en hij een van de grote zalen helemaal in z’n eentje mocht inrichten. Voor velen was zijn bijdrage een van de hoogtepunten – zo niet hét hoogtepunt – van de tentoonstelling. Waar je overal elders in Kassel werd bedolven onder beladen beelden ontleend aan een wereld in crisis, heerste in zijn ruimte een dromerige, poëtische sfeer die je uitnodigde om alles even te vergeten. De installatie bestond uit een aantal bestaande en nieuwe elementen die de kunstenaar toevoegde aan zijn Zelfportret als gebouw, de titel waarmee hij zijn oeuvre als geheel aanduidt.
Vandaag werd bekend gemaakt dat het Mondriaan Fonds Mark Manders heeft uitgekozen om Nederland te vertegenwoordigen op de komende Biënnale in Venetië. De jury prees het werk om zijn ‘combinatie van een zeker mysterie en een enorme visuele aantrekkingskracht’.
Wat je je hierbij moet voorstellen wordt misschien duidelijker als ik de tekst citeer die de kunstenaar me vorig jaar stuurde. Ik was bezig met een beschrijving van een van zijn werken uit de Rabo Kunstcollectie en vond maar moeilijk aanknopingspunten. Vandaar dat ik hem mailde met het verzoek om een toelichting.

Mark Manders, Unfolded Figure, 2007-08

Het betreffende werk was Unfolded Figure uit 2007-2008. Mark Manders schreef:
‘Ik heb dit werk eigenlijk als een kannibaal gemaakt door veel bestaande beelden uit verschillende culturen vast te pakken en weer uit te spugen in de vorm van dit beeld. Het werk, dat op katholieke wijze wordt gepresenteerd, is geïnspireerd op een afschrikwekkende Griekse traditie. Nadat ze een gevecht hadden gewonnen stelden  Griekse soldaten op het slagveld vaak grote sculpturen samen van de schilden, wapens en soms ook lichaamsdelen van gesneuvelde soldaten die er achter gebleven waren. Deze opeenstapelingen vormden enorme figuren van strijders die later trofeeën genoemd werden. Op kannibalistische wijze schep ik iets nieuws door bestaande beelden van zoveel mogelijk verschillende culturen bijeen te brengen. Deze beelden liggen niet op het slagveld, maar verspreid over de wereld.’