Ze hingen afgelopen week naast elkaar op Art Rotterdam, twee werken uit het recente fotoproject van Martine Stig, Ante genaamd.

Je verbeelding komt pas op gang als je begrijpt wat je ziet. Dán pas ga je echt kijken en ontdek je diepere lagen van het werk. Anders gezegd: geen kunst zonder kennis.

Zo ook hier. Nadat ik er aanvankelijk langs doorgelopen was – mooie portretten, maar so what? – kwam ik er bij mijn tweede rondgang voor stil te staan samen met Chris Bestebreurtje van Motive Gallery. De paar feiten die hij noemde openden hele nieuwe perspectieven.

Wat moet je weten is dat de fotografe ze genomen heeft tijdens groepsfotosessies op scholen. Staande naast de ‘officiële’ fotograaf maakte ze, precies op het moment dat de groepsfoto werd genomen, individuele portretten. Het resultaat is een foto die verschillende verhalen tegelijk vertelt en jou als toeschouwer een actieve rol toekent.

Alleen al de suggestie die in de uitsnede besloten ligt. Precies zoals bij een detail van de groepsfoto waar later in het leven aan gerefereerd zal worden. Alsof je vanuit de toekomt terugkijkt naar het nu. Met andere woorden, het zijn beelden die aan de tijd vooraf gaan. Vandaar ook de titel: Ante, voor.

De blik van de kinderen voegt hier een extra laag aan toe. Helemaal gericht op één punt, de camera, maakt deze het geconcentreerde bewustzijn van het moment voelbaar. Als toeschouwer kun je je hier niet aan onttrekken. Je staat een op een recht voor het levensgrote portret en kijkt terug. Wie zijn wij en welke rol spelen we in het geheel? Heel spannend.

Een opmerking nog. In de begeleidende publicatie doet Ilse van Rijn er alles aan om elk enthousiasme weer de kop in te drukken. Met precies het soort raadselpraat waar de kunstwereld patent op heeft en je acuut buikpijn van krijgt. Een klein stukje als proeve:

“Dit bijkans buitenproportioneel indringende kijken richt zich tot de toeschouwer en de fotograaf en zijn of haar particuliere eisen en wensen ten opzichte van het beeld, maar het bevraagt ook de algemeenheid van de kadrering ervan die zo wijdverbreid is en onbewust vertrouwd”.

Onbegrijpelijk en nog krom ook.