De berichten rijgen zich aaneen. Met name de grote worden hard getroffen. In een klap miljoenen minder voor zowel het Stedelijk, het Van Abbe als Boijmans. Het mes moet in de begroting, mensen gaan eruit en het roer moet om.
Makkelijker gezegd dan gedaan, vooral dat laatste. Want hoe pak je dat aan? Nog los even van de ideeën, hoe krijg je een organisatie in beweging die stijf staat van de stress, waarin het voor iedereen sauve qui peut is, maar die wel geacht wordt met minder middelen meer te brengen?
Niet dat ik een oplossing heb, maar het kan nooit kwaad om een paar dingen op een rijtje te zetten. Eerst even de getallen. Een voorbeeld. Het Van Abbemuseum doet het – of beter gezegd deed het – met een begroting van  rond de vijf miljoen. Jaarlijks trekt het museum zo’n 90.000 bezoekers waarvan 50.000 betalenden. Omgerekend betekent dit dat er op elk kaartje dat verkocht wordt € 100,- uit publieke middelen bij moet om de zaak overeind te houden. Bij de andere grote musea zal dit niet veel anders zijn.
Gefundenes Fressen voor politici die hun kiezers graag naar de mond praten. Hoe ongenuanceerd ook – het museum doet natuurlijk veel meer dan alleen tentoonstellingen organiseren – het is wel een verhaal dat je niet meer kunt negeren. Feit is dat het draagvlak snel afbrokkelt, ook in het midden van het politieke spectrum. Daarbij is de tijd dat je als culturele instelling gezag kon laten gelden voorgoed voorbij. Dat het zonder kunst niet kan en we ons culturele geheugen dreigen te verliezen? De dagelijkse praktijk bewijst dat het zo’n vaart niet loopt en je zult toch echt met een beter verhaal moeten komen om je bestaan te rechtvaardigen.

Nog een gegeven waar je niet om heen kan: het museumpubliek veroudert snel. Loop op een willekeurig moment een willekeurig museum binnen en je ziet behalve schoolklassen alleen maar grijze hoofden. En in het weekend een enkele dertiger of veertiger, vaak mensen die zelf iets in de kunst doen. Helemaal niks op tegen, maar feit is wel het museum vrijwel volledig buiten het actieve leven staat.
En daar is het natuurlijk wel te doen. Kunst en cultuur ontwikkelen telkens weer nieuwe gedaanten. Misschien niet op de gewenste  manier maar daar gaan we niet over, toch? Niemand die dit stuurt en dat is maar goed ook. Het is als water dat zijn weg zoekt. Eigenlijk is er maar één keuze: je kunt stil blijven staan en zien hoe het langs je doorstroomt of je duikt erin en kijkt waar het je brengt.
Het speelt intussen al jaren en het ziet ernaar uit dat het er in de toekomst niet beter op zal worden, integendeel. Nog steeds klinken vooral defensieve, zo niet verontwaardigde geluiden. Aan nieuwe perspectieven of frisse ideeën is blijkbaar een groot gebrek. Misschien zijn die er simpelweg ook niet. Laten we dan op zijn minst beginnen met dat te constateren.