John Constable, Weymouth Bay, 1816
Gisteren binnen gekregen: de catalogus van de Constable-tentoonstelling in het Victoria & Albert Museum in Londen. Geweldig! Het verhaal van de schilder en zijn werk kan niet vaak genoeg verteld worden, zeker als het zó wordt gepresenteerd, met een aantal van de absolute toppers én een zeer ruime selectie van zijn onovertroffen olieverfstudies. Volgende week ben ik in Londen en ga ik het ook allemaal live zien.
Met zijn devote toewijding aan het landschap, zijn romantische ziel en zijn doorwrochte vakmanschap is Constable dé belichaming van Englishness in de kunst. Niet voor niets al sinds mensenheugenis de populairste schilder van zijn land, de man die met iconische werken als The Haywain en The Corn Field het collectieve bewustzijn in beelden heeft vastgelegd.
John Constable, Weymouth Bay, 1816, detail
Hoe geliefd ook bij het grote publiek, toch waren het niet deze ambitieuze six footers die hem zijn reputatie brachten. Waar de grote doeken – bestemd voor de show op de Royal Academy – nogal eens aan een zekere overwerktheid leden, waren het met name zijn buitenstudies die de kenners in vervoering brachten. Vaak geschilderd op kleine stukjes karton, variërend van briefkaart tot A4, getuigen ze niet alleen van een grote virtuositeit maar ook van een volstrekt nieuwe sensitiviteit. Nooit eerder was het landschap zo nauw verweven met het persoonlijke gemoed, nooit eerder was er zo’n sterke eenheid van natuur, schilder en verf.
Weymouth Bay is een vroege oil sketch geschilderd op een kartonnetje van 20 x 24 cm. Op een namiddag ‘a prima vista’ buiten gepenseeld, toont het de kust bij Osmington onder een zwaar wolkendek. Je ziet iedere penseelstreek afzonderlijk, breed, direct en zonder aarzeling neergezet. Tegelijkertijd kijk je naar een wonder van licht en atmosfeer, een imaginaire ruimte waar niets aan ontbreekt, waarin alles tot in detail is afgebeeld en tegelijkertijd navoelbaar één is met de spontaan bewegende hand van de schilder. Adembenemend.
Constable, The Making of a Master, Victoria & Albert Museum, Londen tot 11 januari