Vijfenzestig is hij inmiddels en in de oogstfase van een lange en rijke carrière beland. Harun Farocki, geacht als een van de hele groten van nu, een status die hij niet in de laatste plaats te danken heeft aan zijn onafhankelijke en kritische positie.

Wat veertig jaar geleden begon met Nicht löschbares Feuer, een werk over de productie en werking van napalm, heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een indrukwekkend oeuvre van zo’n 90 films. Werken waarin filmtaal op even heldere als originele wijze wordt ingezet als een ontleedmes. Farocki laat zich kennen als de patholoog die met uiterste precisie en objectiviteit de oorzaak van een ziekte tracht vast te stellen. Want dat er van alles aan de wereld mankeert is wel duidelijk. En voor wie nog twijfelt: ga naar de tentoonstelling in Keulen.

Een van de sterke kanten van Farocki’s werk is dat hij zijn publiek serieus neemt. We worden als kijker geacht er zelf iets van vinden; het is ónze verbeeldingskracht die in stelling wordt gebracht. In Nicht löschbares Feuer bijvoorbeeld komen de dramatische gevolgen van het gebruik van napalm door de Amerikanen in Vietnam nergens rechtstreeks aan bod. Wat we wel te zien krijgen is bijvoorbeeld een man (de kunstenaar zelf) die een sigaret uitdrukt op zijn onderarm. De voice over merkt onbewogen op dat het vuur van een sigaret 400 graden is en dat van napalm 3000.

Velen van ons kennen Farocki van de laatste Documenta waar hij veel aandacht trok met Deep Play, een multimediale registratie van de finale van het wereldkampioenschap voetbal in 2006. In een ruimte gevuld met beeldschermen worden we ondergedompeld in een totale ervaring. Mét het telkens weer aanzwellende geluid van de massa’s op de tribunes veranderen ook de patronen op de schermen om ons heen: televisiebeelden die de wedstrijd van alle hoeken tegelijk registreren maar ook computerregistraties met diagrammen van een groot aantal parameters die op het gebeuren zijn losgelaten. Het resultaat is een intense maar ook volledig nieuwe kijkervaring die, juist omdat je met het onderwerp zo vertrouwd bent, je verhouding met de werkelijkheid op de kop zet. Zoals grote kunst betaamt.

Ga dat zien, nog tot 7 maart in Museum Ludwig Keulen.