Wat doet de hand van die vrouw daar bij het geslacht van de gekruisigde? En die kinderen in het bordeel, wat moeten we daar van denken? Waarom zijn vrijwel alle figuren in De overspelige vrouw naakt? En meer algemeen: waar kijk ik hier eigenlijk naar? Ensceneringen, interpretaties of toch vooral studies? Een ding is duidelijk: de doeken en reliëfs die Helen Verhoeven naar werken van oude meesters uit het Bonnefanten maakte laten zich niet zomaar labelen, daarvoor zijn ze te eigenzinnig, te particulier.

Te controversieel ook? Dat laatste nou weer net niet en misschien is dat wel het meest fascinerende, dat je met enig ongeloof naar een Christus met een wel heel grote piemel kijkt, nog krom ook, maar op geen enkele manier het gevoel hebt voor iets onbetamelijks te staan.

Ongerijmd is het wel. En verdomd goed geschilderd, dat in de eerste plaats. We zien een kunstenaar aan het werk die zich, niet geremd door ontzag, met een aanstekelijk genoegen door het vakmanschap van eeuwen laat inspireren.
Helen Verhoeven maakt kunst die evenzeer oud als nieuw is, evenzeer persoonlijk als historisch. Als ze De vleesstal van Pieter Aertsen ziet is ze niet alleen de vakman die een rijke compositie bewondert maar ook het meisje dat vroeger bij de slager altijd een stukje worst kreeg. Dát is dus wat ze schildert: wat de kunst doet maar ook alles wat deze bij haar persoonlijk oproept. Alle associaties, gedachten en herinneringen worden toegelaten. Zijn Christussen aan het kruis niet vaak heel fraaie, begeerlijke naakten? Wie zou als schilder niet verleid worden door de waterval van lichamen van een Kruisafneming? Hoe zou een eigentijdse Eva er kunnen uitzien? Seksuele toespelingen alom, Helen Verhoeven is ook de vrouw die uitdagend stelling neemt tegen de hypocrisie van de christelijke moraal.  
Maar wat de kunstenaar vooral laat zien is hoe we ons, nu alle gezag is weggevallen, nieuw met de geschiedenis kunnen verhouden. En dat de verhoudingen zijn omgekeerd. Probeerden we ons altijd zo goed mogelijk naar toen te verplaatsen, in de platte ahistorische wereld van nu halen we het verleden naar ons toe. Ieder op de wijze die haar of hem past. Heel bevrijdend.

Oh God, Helen Verhoeven, Bonnefantenmuseum Maastricht, tot 2 december

Art Update-lezing
Oh God is een van de tentoonstellingen die op de eerste Art Update-lezing van dit seizoen worden besproken. Samen met o.a. Metahaven in Amsterdam, Jawlensky in Den Haag, Bellini en Mantegna in Londen, Anne & Patrick Poirier in Tilburg en, in vooruitblik, David Lynch in Maastricht.
Maastricht, Bonnefantenmuseum zondag 28 oktober 14:00-16:00
Den Haag, Vreedehuis donderdag 1 november 11:00-13:00
Eindhoven, Van Abbemuseum zondag 11 november 14:00-16:00
Tilburg, Museum de Pont zondag 18 november 14:00-16:00
Arnhem, Rozet zondag 25 november 14:00-16:00
Klik voor inschrijving of meer informatie op de plaats van de lezing