Mooi is al langer niet genoeg. Indringend en spectaculair? Ook die kwaliteiten lijken inmiddels minder in trek. Meer iets van de wereld van vóór 2008, toen met de doorbraak van de kosmopolitische netwerkeconomie het bestaan van nieuwe dimensies leek te worden voorzien.
In een wereld in crisis tekenen zich weer nieuwe tendensen af. Nu de werkelijkheid zich steeds meer lijkt te onttrekken aan conventionele modellen is er een groeiende behoefte aan alternatieve denkrichtingen. Niet dat de kunst deze leemte kan vullen, wel kan ze het materiaal leveren dat veranderingsprocessen kan stimuleren. Als voedsel voor de verbeelding.
Een goed voorbeeld is wat mij betreft het werk van David Maljkovic. Ik schreef er laatst over (zie David Maljkovic) en ben me eigenlijk pas sindsdien echt bewust geworden van de betekenis ervan. Iets dergelijks geldt ook voor David Jablonowski (zie Van digitaal naar analoog).
Kunst als een nieuwe methode van onderzoek of kennisverwerving. Een ander voorbeeld, heel anders maar toch ook verwant, levert One time one million van Susanne Kriemann, een grote fotoinstallatie die nu te zien in de Rabo Kunstzone.
De foto’s worden getoond in een zogenaamd panopticum, een opstelling die suggereert dat we alles vanuit één punt kunnen overzien. Susanne Kriemann brengt er een aantal onderwerpen in samen. We zien vogels, een camera, een vliegtuig, een woonwijk. Oude foto’s maar ook recente. Waar je begint maakt niet uit. Stap voor stap ga je op weg in een wereld waarin alles met alles is verbonden. Al kijkend bouw je aan je eigen verhaal.
Het mooie is dat in dit verhaal de tijd lijkt opgeheven. Althans de tijd zoals wij die doorgaans ervaren, lineair geordend van verleden naar heden, naar toekomst. Met de daarbij behorende wetten van oorzaak en gevolg.
En toch klopt het allemaal wel, nergens heb je het gevoel dat je in een vreemde wereld bent. Eerder omgekeerd. Is dit niet hoe we de werkelijkheid feitelijk ervaren? Als een innerlijke ruimte waarin gedachten, herinneringen, gevoelens en waarnemingen samenkomen?
Elk verhaal heeft een aanleiding. In dit geval was dat een Hasselbladcamera uit 1936 die de kunstenaar op een veiling kocht. Wat een ding! De camera als wapen om beelden mee te schieten. Letterlijk bijna met dat vizier boven de kale loop.
In One Time One Million doet Susanne Kriemann verslag van het verhaal achter deze camera en brengt ze een aantal gegevens samen die hier mee zijn verbonden. Het feit dat deze camera ooit voor militaire doeleinden is ontworpen bijvoorbeeld, maar ook dat de ontwerper ervan, Hasselblad dus, zelf een verwoed vogelfotograaf was. Beelden van trekkende vogels worden gevolgd door luchtfoto’s van naoorlogse nieuwbouwwijken. Die ons weer naar de wereld van nu brengen, waarin diezelfde wijken inmiddels zijn uitgerust met talloze schotelantennes.
Geschiedenis, niet als verslaggeving van hoe het was, maar tastbaar gemaakt als levend materiaal voor de verbeelding.