Zojuist binnen gekomen: de catalogus van de Gérôme-tentoonstelling in het Musée d’Orsay. Wie de werken live wil zien moet nog komend weekend een reisje Parijs boeken. Daarna verhuist de tentoonstelling naar Madrid.

Ronduit fascinerend werk. Je slaat het boek open en wordt meteen naar binnen gezogen in een wereld die even vreemd als aantrekkelijk is, rauw en mysterieus, maar ook zinderend en sensueel.

Jean-Léon Gérôme was gespecialiseerd in oriëntaalse historiestukken. De schilder vierde in de tweede helft van de negentiende eeuw grote triomfen, maar kwam al kort na zijn dood mét heel zijn oeuvre op de rommelzolder van de geschiedenis terecht. Hier bevond hij zich in het gezelschap van illustere tijdgenoten als Laurens Alma Tadema en Frederic Leighton, gelauwerde schilders die net als hij al snel door de tijd waren achterhaald. In de ogen van de modernisten was hun werk gekunsteld en ongeloofwaardig, of erger nog academisch. Pas weer een eeuw later, nu dus, kon het van dit odium bevrijd worden.

In het Orsay is hiervan het resultaat te zien. Tientallen opgefriste en thematisch geordende doeken bieden een overzicht van een oeuvre dat zuiver technisch en formeel. maar vooral ook als het gaat om beeldregie, grote indruk maakt.

Wat je je al bladerend door de fraaie catalogus ook realiseert: de film moest nog uitgevonden worden maar de beelden waren er al. En inderdaad, het schijnt dat Hollywoodregisseurs hun ogen goed de kost gegeven hebben bij negentiende-eeuwse historieschilders als Gérôme.

Twee werken als voorbeeld: Arabieren die de woestijn doortrekken en Het verdriet van de pacha. Het eerste vooral vanwege het prachtige spel van het licht en de kleuren, het tweede alleen al om het onderwerp, ontleend overigens aan een gedicht van Victor Hugo.

Een oosters vorst die treurt om het verlies van zijn mooiste tijger. Een typisch product van de ontvankelijke verbeelding van de negentiende eeuw. Maar dan wel omgezet in een even bizarre als zinsbegoochelende constructie, opgebouwd uit een diepblauw oosters tapijt, roze rozen en de tijger met zijn prachtige vacht. Kom daar nog maar eens om.

Jean-Léon Gérôme, L’Histoire en spectacle, Musée d’Orsay, Parijs, t/m 23 januari