Arjan van Helmond, Vases #1, 2009

Dat zoiets lelijks zo mooi kan zijn! Kom daar maar eens om!

Dit waren zo’n beetje de eerste twee gedachten die bij me op kwamen toen ik laatst voor een schilderij van Arjan van Helmond stond.

Ik kende zijn werk alleen van plaatjes en had de schilder voor het gemak ingedeeld bij het hele leger aan bekwame ambachtslieden dat onze musea en galeries voorziet van een constante stroom ‘echte’ kunst.

Want zo is het toch ook? Geschilderd wordt er volop. Niet zozeer omdat met het medium nog zoveel nieuws te melden valt, maar eerder omdat we op een of andere manier verknocht blijven aan het métier. Een lekker geschilderd doek gaat er altijd in en bovendien weet je tenminste zeker dat het kunst is.

Arjan van Helmond laat zien dat ouderwets vakmanschap er inderdaad nog altijd toe doet. Maar, belangrijker nog, dat er wel degelijk ook spannende en relevante uitspraken mee mogelijk zijn. Een kwestie van onbevooroordeeld kijken en het loslaten van ieder idee wat kunst zou moeten zijn. Bij deze dus.

Willem Claesz.Heda, Stilleven met vergulde bokaal, 1635 / Giorgio Morandi, Stilleven, 1943

Vazen en potten zijn al eeuwenlang een favoriet onderwerp voor schilders. Van de zeventiende-eeuwse Hollandse stillevenschilders tot aan Matisse en Picasso en natuurlijk de beroemdste pottenschilder ooit, Giorgio Morandi.

Vases #1 van Arjan van Helmond roept het beeld op van al die stillevens, om zich er vervolgens radicaal van te onderscheiden. Dienden vazen en potten in het verleden altijd als motief voor kunst, bij hem lijken de rollen omgekeerd. Zijn schilderij gaat over de afgebeelde objecten zelf. Dit zijn niet zomaar vazen, maar déze vazen, op déze kast. Door iemand mooi gevonden en vastgelegd op een foto. Een slechte foto nog ook, met een flitslicht dat alles plat slaat.

Maar juist omdat het een knullige foto is, omdat de vazen lelijk en kitscherig zijn en het hier dus overduidelijk géén kunst betreft, zijn we des te meer overtuigd van de echtheid van het beeld. Door er een schilderij van de te maken – nog lekker geschilderd ook – verheft hij het tot kunst. Kunst die gaat over de vraag wat mooi en wat echt is en die uitnodigt om met nieuwe ogen te kijken.