Met bijna een miljoen bezoekers was de grote Picassotentoonstelling in Parijs een paar jaar geleden de drukst bezochte expositie ooit. Dit soort getallen spreken voor zich, net als de recordbedragen die zijn doeken telkens weer opbrengen. De schildergod van de twintigste eeuw duldt geen discussie over zijn status.

Dat hij in Nederland weinig of niet te zien is geweest, kan gelden als een maat van zijn grootheid. Net zoals het gegeven dat, nu dit wel gebeurt, de tentoonstelling is ondergebracht in het drukst bezochte museum van ons land. Bovendien is het een expositie met een heel beperkte scope. Hoe zou het anders allemaal te bekostigen zijn?

Achttien was hij toen hij in 1900 in Parijs aankwam. Uit alles blijkt dat hij ook toen al over een gezond ego beschikte. Hij was de moderne kunstscene van Barcelona ontgroeid en betrad hét kunstcentrum van de wereld met de uitgesproken ambitie de grootste te worden. Zeven jaar later, op z’n vijfentwintigste zou hij met Les Demoiselles d’Avignon dit doel verwezenlijken. Het schilderij waarvan we achteraf zeggen dat het niet alleen het begin van de moderne kunst markeert, maar ook het einde van een vijfhonderdjarige traditie.

Les Demoiselles is echt niet in Amsterdam te zien. Net zomin als veel andere klassiekers. Maar daarom niet getreurd, er blijft meer dan genoeg over. Al was het alleen maar dat ene Zelfportret met palet uit 1906. Geschilderd vlak voor de grote doorbraak, in een periode van twijfel en experiment, toen hij alle ballast overboord wierp en zich helemaal op het schilderen zelf richtte. Alles waar hij tot dan toe succes mee had – de melancholieke ‘blauwe’ en ‘roze’ scènes – liet hij in een keer ver achter zich.

Zelfportret met palet toont de jonge Picasso op het moment dat hij op de drempel staat van een wereld die nog door niemand is betreden. Superieur en adembenemend tegelijk.

Picasso in Parijs 1900-1907, Van Goghmuseum Amsterdam, vanaf 18 februari