Rembrandt, De blindmaking van Simson, 1631 / Suzanne en de ouderlingen, 1646

In zijn jonge jaren maakte hij, behalve als portrettist, vooral naam met zijn virtuoze actiescenes. De blindmaking van Simson bijvoorbeeld. Hij schilderde het toen hij nog geen dertig was, kort nadat hij van Leiden naar Amsterdam was verhuisd waar hij zijn eerste grote successen vierde. Later verschuift de aandacht naar dialoogscenes, het spektakel maakt plaats voor een subtiele uitwisseling van blikken, een spel waarin ook de toeschouwer actief wordt betrokken. Suzanna en de ouderen is er misschien wel het mooiste voorbeeld van.

Rembrandt, Het Joods bruidje, 1665

De écht grote Rembrandt moest toen nog komen, de schilder die alle vertoon overboord gooide en die de essentie van zijn metier vond in het woordloze wezen van het beeld. In de tijdloze ruimte waarin het bestaan zich onmiddellijk en volledig toont. Die Rembrandt is nu te zien in het Rijksmuseum. De man die deze laatste stap zette nadat hij in zijn persoonlijke leven door een diep dal was gegaan en was uitgekomen bij zijn enige onvervreemdbare en meest kostbare bezit: schilder te zijn. De Rembrandt van De badende vrouw. De Rembrandt van de late zelfportretten – ongeëvenaard, nog altijd – en natuurlijk van Het Joodse bruidje, het schilderij der schilderijen, een oerwerk waarmee feitelijk al het verhaal van de moderne kunst begint.
Negeer alle geronk van de reclames, laat onbenullen als Umberto Tan het gebaar van Isaac in Het Joodse bruidje maar als ‘geil’ bestempelen, ben niet bang voor lange rijen maar weet dat je een geweldige tentoonstelling wacht, een once in a lifetime experience.
Zie ook Rembrandt, the late works.

Late Rembrandt, Rijksmuseum Amsterdam, tot 17 mei