Je komt binnen en meteen neemt het bouwwerk bezit van je, onmiddellijk en volledig. Wat van buiten een eenvoudige bakstenen doos is, openbaart zich hier als een glorieuze harmonie van licht en ruimte. Een ronduit betoverende ervaring. Hoe en wat precies laat zich moeilijk beschrijven, maar dát het werkt ervaar je met heel je wezen, bij het vierde of vijfde bezoek net zo sterk als bij de eerste keer.

De Sant’ Apollinare in Classe. Vijftienhonderd jaar oud, een van de best bewaarde kerken uit de vroegste geschiedenis van het christendom. Wars van ieder vertoon, rijk en ingetogen tegelijk, een unieke synthese van schoonheid en spiritualiteit. Enigszins verweesd, gelegen op een kaal en desolaat stukje niemandsland aan de zuidkant van het moderne Ravenna, voert het gebouw je terug naar de nadagen van het Romeinse Rijk. Toen het christendom uiteindelijk op alle fronten had getriomfeerd en zich zelfbewust profileerde als een groots en verheven antwoord op de religieuze traditie van een duizend jaar oude wereld.
In de koepelmozaïek van het baptisterium van de Arianen in Ravenna, uit dezelfde tijd als de Sant’ Apollinare, is een karikatuur van de laatste te zien in de gedaante van een oude, klassieke riviergod. Rechtstreeks uit de sportschool representeert hij met zijn lompe gespierdheid precies het tegenovergestelde van de jonge, wereldvreemde en softe figuur van Christus.

De kerk in Classe laat zien hoe de nieuwe spiritualiteit in architectuur werd vertaald. De gespierde taal van de klassieke tempels met hun krachtige plastische geleding en hun imposante zuilenrijen heeft plaats gemaakt voor een zuiver vergeestelijkte ruimte. De zuilen zijn er nog steeds maar staan nu binnen, in dienst van een verinnerlijkt visioen.

Het beroemde absismozaïek sluit hier naadloos bij aan. Het centrale thema is de Transfiguratie. In het midden zien we een kruis tegen de achtergrond van een blauwe hemelkoepel met sterren. Met het symbool van zijn lijden wordt Christus hier getoond in zijn gedaante van hemelse heerser. Alles wat verder te zien is reflecteert op subtiele didactische wijze op de overgang van de fysieke aardse naar de tijdloze hemelse realiteit. De wereld raakte in de ban van een alomvattende transcendentie.