Santiago Calatrava is de architect die triomfen viert met verfijnde ruimtelijke weefsels, Frank Stella is al vijftig jaar de schilder die als geen ander de ruimte verkent.

De een is zestig de ander vijfenzeventig. In Berlijn presenteren ze de vrucht van een unieke samenwerking en laten ze zich kennen als koene reizigers die varen op de het kompas van een aanstekelijke, jeugdige ontdekkingsdrift.

Plaats van handeling is de grote glazen hal van Mies van der Rohe’s Neue Nationalgalerie. Een geweldige ruimte, superieur in zijn helderheid, eenvoud en grootsheid. Een icoon van het modernisme. En met al deze kwaliteiten dé uitdaging voor kunstenaars die een eigentijds statement willen afleveren.

Dat doen de heren dus, en hoe! Vertrekpunt is de novelle Michael Kohlhaas van de Duitse schrijver Heinrich von Kleist (1777-1811). Een levendig verhaal dat door Frank Stella in 2008 werd vertaald in een groot panoramisch schilderij opgebouwd uit even dynamische als kleurrijke vormen. Volledig abstract en met de computer ontworpen. Santiago Calatrava ontwierp speciaal voor dit werk een ringvormige, getordeerde constructie van metalen draden, als een groot ruimtelijk kader voor het schilderij.

Het resultaat is een kunstwerk dat uit heel verschillende elementen is opgebouwd –  vertelling, schilderij en architectuur – maar toch op een wonderlijke manier helemaal één is. Om het verhaal te “lezen” moet je eerst erom heen lopen. Vervolgens kun je het ook van binnen bekijken en sta je er letterlijk in. Op dat moment valt alles samen. Je staat immers ook precies in het hart van de ruimte van Mies van der Rohe die zich nu opeens in een heel nieuwe gedaante openbaart. Niet meer als een verheven tempel die de wereld buitensluit maar als een open, transparante structuur die in een dynamische verhouding tot de werkelijkheid van nu staat. Een fascinerende ervaring.

Stella & Calatrava, The Michael Kohlhaas Curtain, Neue Nationalgalerie Berlin, tot 14 augustus, zie ook www.stella-calatrava.org