Vandaag zag ik de Tank Man voor het eerst in zijn volle glorie, de meer dan vijf meter hoge sculptuur die Fernando Sánchez Castillo maakte van de Chinese man die voor de tank ging staan. Als je precies wil weten hoe het ook al weer zat, kijk dan nog eens naar de prachtige, korte documentaire van Antony Thomas met dezelfde titel.
Volgende week dinsdag is de opening van de tentoonstelling. Op het groene vlak achter de Tank Man zal dan een informatie-cloud te zien zijn met afbeeldingen die verwijzen naar alle mogelijke bronnen, referenties en gedachten die in het ontstaansproces van het werk een rol hebben gespeeld. Hiermee nodigt de kunstenaar het publiek uit om net als hijzelf op een open en associatieve manier met zijn kunst om te gaan. Je ziet afbeeldingen van kolossale beelden van Mao maar ook van de David van Michelangelo – de Tank Man is exact even hoog! -, mini-Mao-tjes, speelgoedsoldaatjes, het terracottaleger van Xian, paraderende tanks.

Maar ook foto’s die verslag doen van de uitvoering van het project. Bijvoorbeeld van het langdurige en uitgebreide onderzoek naar een geschikte fysiognomie voor de Tank Man. Deze is immers altijd onbekend gebleven, wat sterk bijdraagt aan de kracht van het beeld. Maar welk gezicht beantwoordt aan het meest algemene beeld van een doorsnee Chinese man?
Ik schreef al eerder over de kunstenaar in de aanloop van de tentoonstelling (zie Fernando Sánchez Castillo). In het gesprek dat ik gisteren met hem had ging het vooral over de politieke en historische achtergronden van zijn werk. Over het feit dat de Verlichting zijn belofte niet nagekomen is, dat technologie en wetenschap vooral ook instrumenten van de macht zijn en dat het tijd wordt dat de vooruitgang in dienst komt te staan van het individu.
Een anti-kapitalist? Ik denk het wel. Een milieuactivist en misschien ook wel een antiglobalist. Dat je het niet zo precies kunt zeggen komt omdat bij alles wat Fernando Sánchez Castillo doet en zegt hij zich in de eerste plaats toont als kunstenaar. Iemand die denkt in beelden en die leeft in een open, dynamische wereld waar telkens weer nieuwe en betekenisvolle verbindingen ontstaan.

Fernando Sánchez Castillo, El sueño de la rázon / De slaap van de rede, Rabo Kunstzone, Utrecht, tot 13 september