“Typically Dutch, eh? Don’t get me started!”, voor mijn zwager Lenny, al meer dan dertig jaar een geïnteresseerd toeschouwer, een dankbaar onderwerp. Aanleiding voor onze briefwisseling was de lezing die ik vanavond zal geven in Maastricht. Typically Dutch is het thema en ik werd gevraagd hierop mijn licht te laten schijnen vanuit het perspectief van de kunst. 

Materiaal te over zou je zeggen. Als een land van kooplieden en predikanten, van nuchter realisme en spirituele bevlogenheid, heeft Nederland een kunst met rijke contrasten voortgebracht. Tegenover de oermaterie van Rembrandt staat de transcendentie van Vermeer, tegenover de rauwe expressie van Van Gogh de tijdloze verhevenheid van Mondriaan. Van realisme en expressionisme tot abstractie, een rijk palet van stijlen en opvattingen met als belangrijkste gemeenschappelijke factor: de ernst. Nederlandse kunstenaars brengen werk voort dat er toe doet, kunst die vragen stelt en dieper tot het bestaan tracht door te dringen. Kunst ook die niet bedoeld is om te verleiden of te versieren, en die – Typically Dutch volgens Lenny – weinig frivools heeft.

Maar is dit wel het verhaal waar het om gaat? Moet, meer dan de typische Nederlandse identiteit, het cultuureigene algemeen niet het onderwerp zijn. En vooral ook de betekenis die wij er in het actuele politieke en maatschappelijke debat aan toekennen? 

Ook voor deze invalshoek biedt de kunst dankbaar materiaal. Geschiedenis en actualiteit vloeien samen in het fascinerende Holland in a Day / A Day in Holland van Barbara Visser. Een werk dat gaat over stereotype voorstellingen van een kosmopolitische wereld die zelf uit beelden is opgebouwd;  Typically Dutch, maar dan vanuit een heel nieuw, eigentijds perspectief.