Wat je ook verder van zijn stukjes vindt, Arnon Grunberg schrijft over onderwerpen die er toe doen. Zo ook vanmorgen.

Zijn Voetnoot op de voorpagina van de Volkskrant gaat over het verdampen van het lang gekoesterde ideaal van verheffing. Hij citeert Abram de Swaan die deze teloorgang in verband brengt met het ‘vrije-marktfundamentalisme’. Zelf voegt hij er de suggestie aan toe dat er in Nederland nog iets anders speelt, namelijk de diep ingebakken ‘ik zeg wat ik denk’-mentaliteit. Oftewel de volkse Hollandse lompheid.

En passant vergelijkt hij ons land met Duitsland en vraagt zich af hoe het kan dat dáár het ‘Bildungsbürgertum’ nog wel functioneert. Het antwoord is simpel en duidelijk: men kent er zijn klassieken nog. Dat geldt zelfs voor een populist als Thilo Sarrazin, je weet wel de auteur van Deutschland schafft sich ab. Die man citeert ten minste nog Goethe en Schiller, merkt Grunberg instemmend op. Mij slaat de schrik dan pas echt om het hart, maar dat terzijde.

Nog los even van het feit dat hij zich aan een drogreden bezondigt, kun je je afvragen of zijn waarneming wel klopt.

Duitsland is toch ook het land van Bild en RTL? Dat gezag er op meer respect kan rekenen, laat onverlet dat ook dáár politiek en maatschappij in korte tijd radicale veranderingen hebben doorgemaakt. Net als trouwens in Frankrijk, Zweden of elk ander land. Volksaard heeft hier weinig mee van doen. Als je de kwestie langs deze weg benadert raak je al gauw in een dichte mist.

En wat die verheffing betreft: de massa dankt voor de eer. En trouwens was dat niet in de eerste plaats het ideaal van een elite die haar positie wilde waarborgen?

Als tegengif nog een fraai werk van een Duitse kunstenaar, gemaakt kort na de Wende. Hoezo verheffing?

Olaf Martens, Britta, Egon, Piefke, Leipzig, 1995