Ellen Kooi, Borssele, rode jurk, 2007 / Andrew Wyeth, Christina’s World, 1948

Als je ze naast elkaar zet zie je het meteen: Borssele, rode jurk van Ellen Kooi. uit 2007 lijkt zoveel op Christina’s World van Andrew Wyeth uit 1948 dat het vrijwel ondenkbaar is dat het om toeval gaat. Ik kom erop naar aanleiding van een nagekomen bericht van Herman Peters (zie de post Snelle Beelden en de daarbij behorende reacties).

Interessant hoe zoiets werkt.

Toen ik na Hermans bericht een afbeelding van Christina’s World opzocht realiseerde ik me dat ik dit werk al vaak heb gezien. Het is een van de iconen van de moderne Amerikaanse kunst waar je bij tijd en wijle vanzelf tegen aanloopt. In mijn geval zonder er verder veel aandacht aan te schenken. Een sterk beeld, daar niet van. Een beeld ook dat makkelijk beklijft.

Dat ik geen link legde tussen de foto van Ellen Kooi en het schilderij van Wyeth, betekent niet dat de laatste in mijn bespreking geen rol speelde. Het feit alleen al dat ik Borssele, rode jurk als ‘een van de meest aansprekende werken’ kwalificeerde is veelzeggend. Alle kans dat het in het beeldenboek van mijn bewustzijn ongemerkt over Christina’s World heen schoof en dat het mij mede daarom heeft getroffen.

Overigens, de rol van de rode jurk moeten we ook niet onderschatten, maar daar horen weer heel andere beelden bij.

Niet dat ik het erg waarschijnlijk acht, maar het is niet uitgesloten dat het de kunstenaar ook zo is vergaan. Dat Ellen Kooi dus, zonder het te beseffen, een historisch werk heeft geciteerd. En er vervolgens iets heel anders van heeft gemaakt.

Al kijkend en schrijvend raak ik steeds meer geboeid door het schilderij van Wyeth. Wat een sterk werk! Behalve het onderwerp, de kale, uitgebeende enscenering, de tekening met de intrigerende details, is het met name de beeldregie die het ‘m doet. Dat de kijker en het object van waarneming verenigd zijn in wat ze doen: kijken. En dat daarmee de vrouw op de voorgrond, met haar onelegante schoeisel, haar verwarde haren, dunne armen en grove handen, niet meer het eigenlijke onderwerp is. Maar niettemin wel nadrukkelijk onze aandacht trekt.

Waarom zouden we het verder nog over de foto van Ellen Kooi hebben?