Er was altijd maar één Stedelijk, vlak bij het Rijks en net als dit een instituut dat wereldwijde bekendheid genoot. Vanaf de jaren zestig gold het als hét lanceerplatform van de internationale avant-garde. Een bezoek aan het museum was telkens weer opnieuw een uitnodiging om met nieuwe ogen te leren kijken en je ervarings- en denkwereld radicaal te verbreden.

Dat die reputatie al vanaf de jaren negentig gestaag afbrokkelde lag niet alleen aan het museum. De hedendaagse kunst is een complexe, wereldwijde onderneming geworden met de daarbij behorende budgetten. Vergelijk het maar met de ontwikkelingen in het internationale clubvoetbal, ook daarin kan Nederland niet meer mee.

Dat neemt niet weg dat na zeven jaar sluiting de verwachtingen hoog gespannen waren. Wat zijn de plannen van Ann Goldstein, de nieuwe directeur?  Taking Place heet de tentoonstelling waarmee ze zich aan het publiek presenteert en de eerste indruk is: degelijk maar niet opwindend.

De Erezaal is gereserveerd voor een speciaal voor de tentoonstelling vervaardigd werk van Barbara Kruger, de Amerikaanse die we al vanaf de jaren tachtig kennen met haar woord- en beeldconstructies. Verleden/heden/toekomst is de titel. In wandhoge letters staat rondom te lezen: IF YOU WANT A PICTURE OF THE FUTURE IMAGINE A BOOT STOMPING ON A HUMAN FACE FOREVER, een uitspraak ontleend aan Nineteen Eighty-Four het beroemde en duistere toekomstvisoen van George Orwell uit de jaren direct na de oorlog.

Confronterend en indrukwekkend, dat zeker, maar ook: niets nieuws. En dat laatste geldt voor een groot deel van de getoonde werken: Jan Dibbets, Martin Kippenberger, Lawrence Weiner, het zijn allemaal vertrouwde namen waarvan degelijk en fraai werk getoond wordt. De jongeren, de kunstenaars van nu dus, stellen hier maar weinig tegenover. Nergens voel je de urgentie of de noodzaak.

In de zalen beneden is dat gelukkig heel anders. Hier is een tweede tentoonstelling te zien, Monumentalisme, ingericht door Jelle Bouwhuis van Stedelijk Museum Bureau Amsterdam, de dependance van het museum in de binnenstad. Allemaal werken van relatief jonge Nederlandse kunstenaars die reflecteren op het thema nationale identiteit. Heel sterk, maar daarover later meer.

Taking Place, Stedelijk Museum Amsterdam, t/m 9 januari